Upadłość konsumencka bez oddłużenia niestety jest możliwa. Jak już wiesz z poprzedniego wpisu o losie dłużnika Sąd decyduje na końcowym etapie postępowania o upadłość konsumencką. Czego zatem można się spodziewać po tym jak sąd już ogłosił upadłość konsumencką, a syndyk zlikwidował cały majątek? Możliwych scenariuszy jest kilka. Zależą one od postawy dłużnika sprzed ogłoszenia upadłości, ale również od jego sytuacji m.in. zdrowotnej i zawodowej – aktualnej na datę orzekania przez Sąd.
Sąd może:
1. Ustalić plan spłaty wierzycieli, a po jego wykonaniu umorzyć niespłaconą część długów;
2. Umorzyć zobowiązania upadłego bez ustalania planu spłaty wierzycieli;
3. Warunkowo umorzyć zobowiązania upadłego bez ustalania planu spłaty wierzycieli;
4. Odmówić ustalenia planu spłat albo umorzenia zobowiązań lub warunkowego umorzenia zobowiązań.
Upadłość konsumencka bez oddłużenia, czyli kiedy sąd nie umorzy długów
Z punktu widzenia upadłego najmniej korzystna jest sytuacja, gdy Sąd odmawia oddłużenia (pkt. 4). Jest to wariant, w którym upadłość konsumencka nie realizuje celu najistotniejszego z punktu widzenia dłużnika, jakim jest wyjście z długów i szansa na nowy start. Jest to regulacja skrajnie niekorzystna dla upadłego, dlatego też jej zastosowanie jest możliwe tylko w przypadku:
1) gdy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań,
2) w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań.
Celowe doprowadzenie do niewypłacalności
Jak zatem widać, tylko skrajnie nierzetelni dłużnicy mogą być w całości pozbawieni możliwości oddłużenia. Powstanie stanu niewypłacalności, czyli sytuacji, w której traci się możliwość regulowania swoich długów, musi być bowiem następstwem celowego działania. Chodzi więc o sytuacje, w których celem działania dłużnika jest powstanie niewypłacalności lub istotne zwiększenie jej stopnia. Nie występują tu więc żadne inne przyczyny, np. utrata pracy, nieudany interes, ciężka sytuacja zdrowotna czy życiowa. Dłużnik staje się niewypłacalny, bo tak sobie założył i do tego dążył. Przykładem takiego działania może być sytuacja, w której dłużnik w ciągu kilku dni zaciąga kilkadziesiąt krótkookresowych pożyczek w celu doprowadzenia do swojej niewypłacalności. Liczy przy tym, że następnie złoży wniosek o upadłość i uzyska oddłużenie. Taki nierzetelny dłużnik co do zasady nie może uzyskać ochrony prawnej i szansy na nowy start, chyba że zachodzą szczególne względy, o czym poniżej.
Upadły może również nie uzyskać ponownego oddłużenia. Nastąpi to, jeżeli w okresie 10 lat przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do niego toczyło się postępowanie upadłościowe, które skutkowało umorzeniem całości lub części jego zobowiązań. Z niniejszego wynika, że ustawodawca polski uznaje upadłość konsumencką skutkującą oddłużeniem za wyjątkową szansę dla dłużnika, której nie powinien nadużywać.
Czy jest szansa dla nierzetelnego dłużnika?
Jest. Ustawodawca na szczęście przewidział, że mogą wystąpić szczególne okoliczności, które uzasadniają przyznanie kolejnej szansy. Nawet temu dłużnikowi, który:
- doprowadził do swojej niewypłacalności lub
- zwiększył swoją niewypłacalność istotnie w sposób celowy lub
- w ostatnim czasie już popadł w stan niewypłacalności i został przez sąd oddłużony.
Zatem jeżeli Sąd ustali, że występują przesłanki do odmowy oddłużenia upadłego, sprawdzi, czy w danej sprawie nie występują takie szczególne okoliczności. Chodzi o względy słusznościowe lub humanitarne, które jednak przemawiałyby za daniem upadłemu szansy na nowy start poprzez oddłużenie. Będą to np. kalectwo, choroba, niezawiniona utrata źródeł zarobkowania i obiektywna niemożność powrotu do poprzedniego stanu itp. Jeżeli takie okoliczności zachodzą, upadły zostanie oddłużony (niemniej jednak plan spłaty może zostać ustalony na dłuższy okres).
Rada praktyczna: Dłużnik powinien już przed przystąpieniem do sporządzania wniosku o ogłoszenie upadłości szczegółowo rozważyć co doprowadziło do niewypłacalności w jego przypadku i czy występują jakieś okoliczności „łagodzące”. Dobrze sporządzony wniosek o upadłość konsumencką, z właściwymi dowodami, to już połowa sukcesu i zwiększona szansa na końcowe oddłużenie.
O pożądanych wariantach zakończenia postępowania upadłościowego, przeczytasz w artykule – Oddłużenie w upadłości konsumenckiej.
Zapoznaj się również z ostatnimi wpisami:
Czy upadłość zawsze oznacza oddłużenie?
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej – prawo czy obowiązek?
